Του Αινεία Σπηλιώτη, Ιανουάριος 2023
Στις 23 Νοεμβρίου του 2022 δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ανακοινωθέν τύπου υπ. αριθμ. 190/2022 με το οποίο ανακοινώθηκε ότι το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της Επιτροπής που είχε εκδώσει το 2019 στο μέρος που αφορούσε την ταξινόμηση και επισήμανση του διοξειδίου του τιτανίου ως καρκινογόνου ουσίας όταν εισπνέεται υπό τη μορφή ορισμένων ειδών σκόνης.
Επισημαίνεται ότι το διοξείδιο του τιτανίου είναι μια ανόργανη χημική ουσία η οποία λόγω των χρωματικών και καλυπτικών ιδιοτήτων της χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, ως λευκή χρωστική ουσία σε ευρύ φάσμα προϊόντων, όπως βαφές, φάρμακα και παιχνίδια.
Ειδικότερα, το 2016 υποβλήθηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) από την γαλλική αρχή (ΑΝSES) πρόταση ταξινόμησης του διοξειδίου του τιτανίου ως καρκινογόνου ουσίας. H επιτροπή αξιολόγησης κινδύνων του ECHA εξέδωσε γνωμοδότηση με την οποία ενέκρινε την ταξινόμηση του διοξειδίου του τιτανίου ως καρκινογόνου ουσίας κατηγορίας 2, με την επισήμανση του κινδύνου «H 351(εισπνοή)».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τον Κανονισμό 2020/217 με τον οποίο προχώρησε με την εναρμονισμένη ταξινόμηση και επισήμανση του διοξειδίου του τιτανίου, αναγνωρίζοντας ότι η ουσία αυτή ήταν ύποπτη να είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο, με εισπνοή, σε μορφή σκόνης που περιέχει 1% ή περισσότερο σωματίδια διαμέτρου ίσο ή μικρότερο από 10 μm.
Κατά του Κανονισμού αυτού προσέφυγαν εταιρίες που παράγουν, εισάγουν, χρησιμοποιούν μεταγενέστερα ή προμηθεύουν διοξείδιο του τιτανίου ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου με αίτημα τη μερική ακύρωση του Κανονισμού 2020/217.
Εν προκειμένω, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε επί της προσφυγής ότι, εν προκειμένω, δεν πληρούται η απαίτηση θεμελίωσης της ταξινόμησης μιας καρκινογόνου ουσίας σε αξιόπιστες και αποδεκτές μελέτες. Κατά το μέτρο που, για τον σκοπό της εναρμονισμένης ταξινόμησης και επισήμανσης του διοξειδίου του τιτανίου, στήριξε τον προσβαλλόμενο κανονισμό στη γνωμοδότηση της ECHA και, ως εκ τούτου, ακολούθησε το συμπέρασμα της ECHA ως προς την αξιοπιστία και την αποδοχή των αποτελεσμάτων της επίμαχης επιστημονικής μελέτης, η οποία ήταν αποφασιστικής σημασίας για την πρόταση ταξινόμησης του διοξειδίου του τιτανίου, η Επιτροπή υπέπεσε στην ίδια πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως στην οποία υπέπεσε και η ECHA.
Το Γενικό Δικαστήριο, περαιτέρω, διαπίστωσε ότι η επίμαχη ταξινόμηση και επισήμανση παραβίασαν το κριτήριο κατά το οποίο η ταξινόμηση μιας ουσίας ως καρκινογόνου μπορεί να αφορά μόνον ουσία η οποία είναι εγγενώς ικανή να προκαλέσει καρκίνο. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος πρόκλησης καρκίνου συνδέεται αποκλειστικά με ορισμένα εισπνεόμενα σωματίδια διοξειδίου του τιτανίου, τα οποία βρίσκονται σε συγκεκριμένη φυσική κατάσταση, μορφή, μέγεθος και ποσότητα, είναι εμφανής μόνο σε συνθήκες πνευμονικής υπερσυγκέντρωσης σωματιδίων και σχετίζεται με την τοξικότητα των σωματιδίων.
Το Γενικό Δικαστήριο αποφάσισε εξ αυτού ότι η Επιτροπή υπέπεσε σε πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως, καθόσον υιοθέτησε το συμπέρασμα που περιλαμβάνεται στη γνωμοδότηση της ECHA, σύμφωνα με το οποίο η καρκινογόνος δράση στην οποία στηρίχθηκε η ECHA δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εγγενής τοξικότητα υπό την κλασσική έννοια, πλην όμως πρέπει να ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο της εναρμονισμένης ταξινόμησης και επισήμανσης δυνάμει του κανονισμού 1272/2008.
