Η Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων & Βιομηχανίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στα πλαίσια Πανευρωπαϊκής εκστρατείας ενημέρωσης για τις καθυστερήσεις πληρωμών στα κράτη μέλη πραγματοποίησε ενημερωτικό σεμινάριο στο ξενοδοχείο Hilton στις 27 Ιουνίου 2014.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στα πλαίσια της προσπάθειάς της να εναρμονίσει τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών και να περιορίσει την αρνητική επιρροή της καθυστέρησης πληρωμών στο εμπόριο εντός της Ε.Ε., εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 2011/7/ΕΕ Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Φεβρουαρίου 2011 για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές καταργώντας την προγενέστερη Οδηγία 2000/35/ΕΚ, συγκεκριμενοποιώντας και διαχωρίζοντας τις εμπορικές συναλλαγές α) μεταξύ επιχειρήσεων και β) μεταξύ επιχειρήσεων και δημοσίων αρχών. Η ως άνω Οδηγία ενσωματώθηκε στον ελληνικό δίκαιο με τον υπ’αριθμ. Ν. 4152/2013 και Ν. 4254/2014 προκειμένου να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και να ενισχυθεί με τον τρόπο αυτόν η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων. Ειδικότερα:
Α. Σύμφωνα με το άρθρο 3 της Οδηγίας 2011/7 στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Επιχειρήσεων, ο δανειστής δικαιούται τόκο υπερημερίας χωρίς να απαιτείται όχληση, εφόσον έχει εκπληρώσει τις συμβατικές και νομικές του υποχρεώσεις και δεν έχει λάβει το οφειλόμενο ποσό εμπρόθεσμα, εκτός και εάν ο οφειλέτης δεν ευθύνεται για την καθυστέρηση. Το επιτόκιο αναφοράς για το πρώτο εξάμηνο του σχετικού έτους είναι το επιτόκιο που ίσχυε την 1η Ιανουαρίου του εν λόγω έτους και για το δεύτερο εξάμηνο του σχετικού έτους, το επιτόκιο που ίσχυε την 1η Ιουλίου του συγκεκριμένου έτους. Το δε ύψος του τόκου υπερημερίας που είναι υποχρεωμένος να καταβάλει ο οφειλέτης υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης η οποία πραγματοποιείται από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου (Επιτόκιο Αναφοράς) προσαυξημένο κατά 8 εκατοστιαίες μονάδες. Ο δανειστής έχει δικαίωμα τόκου υπερημερίας από την ημέρα που ακολουθεί την ημερομηνία πληρωμής ή το τέλος της προθεσμίας πληρωμής που ορίζει η σύμβαση. Εάν η προθεσμία πληρωμής δεν ορίζεται στη σύμβαση ο πιστωτής έχει δικαίωμα τόκου υπερημερίας μετά την πάροδο 30 ημερολογιακών ημερών από την ημερομηνία παραλαβής από τον οφειλέτη του τιμολογίου ή άλλου ισοδύναμου εγγράφου. Σε κάθε άλλη περίπτωση που η ημερομηνία πληρωμής ορίζεται στη σύμβαση, δε δύναται να υπερβαίνει τις 60 ημερολογιακές ημέρες.
Τυχόν Συμβατικός όρος ο οποίος αποκλείει επιτόκια υπερημερίας, θεωρείται κατάφωρα καταχρηστικός.
Β. Σύμφωνα δε με το άρθρο 4 της Οδηγίας 2011/7, στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Επιχειρήσεων και Δημόσιων Φορέων μεταξύ των οποίων και τα νοσοκομεία, ο δανειστής δικαιούται τόκο υπερημερίας χωρίς προηγούμενη όχληση του οφειλέτη με τις ίδιες προϋποθέσεις που τίθενται και στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και με το ίδιο επιτόκιο αναφοράς. Η προθεσμία πληρωμής και στην προκειμένη περίπτωση δε μπορεί να υπερβαίνει τις 30 ημερολογιακές ημέρες από την ημερομηνία παραλαβής από τον οφειλέτη του τιμολογίου ή άλλου ισοδύναμου εγγράφου με εξαίρεση τις συμβάσεις που ορίζουν την ημερομηνία πληρωμής στις οποίες τίθεται ο περιορισμός των 60 ημερολογιακών ημερών.
Όπως αναφέρει το άρθρο 10 της Οδηγίας 2011/7/ΕΚ, πρέπει να διασφαλίζεται ότι ο εκτελεστός τίτλος μπορεί να εκδίδεται με ταχεία διαδικασία, εντός 90 ημερολογιακών ημερών από την κατάθεση της αγωγής ή αίτησης στο δικαστήριο και να θεωρούνται τίτλος εκτελεστός άμεσης ισχύος. Επιπλέον εφόσον τίθεται τόκος υπερημερίας, ο δανειστής δικαιούται να λάβει από τον οφειλέτη τουλάχιστον το σταθερό ποσό των 40 ευρώ. Τα κράτη-μέλη διασφαλίζουν ότι το κατά την παράγραφο 1 κατ’ αποκοπήν ποσό είναι απαιτητό χωρίς να απαιτείται όχληση και ως αποζημίωση για τα έξοδα είσπραξης του πιστωτή. Ο πιστωτής δικαιούται, επιπλέον του κατά την παράγραφο 1 κατ’ αποκοπήν ποσού, να ζητήσει από τον οφειλέτη εύλογη αποζημίωση για οποιαδήποτε σχετικά υπολειπόμενα έξοδα είσπραξης πάνω από το κατ’ αποκοπήν ποσό, που οφείλονται στην καθυστερημένη πληρωμή του οφειλέτη. Τούτο θα μπορούσε να περιλαμβάνει δαπάνες που οφείλονται, μεταξύ άλλων, στη χρήση δικηγόρου ή οργανισμού είσπραξης οφειλών.
Σημαντικό άρθρο καθίσταται το άρθρο 9 της Οδηγίας σύμφωνα με το οποίο ο πωλητής έχει το δικαίωμα να διατηρεί την κυριότητα του πωληθέντος αγαθού έως την εξόφληση του τιμήματος εφόσον έχει συμφωνηθεί μεταξύ των συμβαλλομένων Ρήτρα Παρακράτησης Κυριότητας. Τέλος, ενδιαφέρουσα καινοτομία αποτελεί το άρθρο 8 της Οδηγίας περί διαφάνειας των εμπορικών συναλλαγών σύμφωνα με το οποίο πρέπει να διασφαλίζεται η πλήρης διαφάνεια στη διαδικασία πληρωμών ενώ εισάγεται η κατάρτιση κατάλληλης διαδικασίας για τη διευθέτηση κάθε διαμφισβητούμενης πληρωμής. Το συγκεκριμένο άρθρο μας παραπέμπει στη Δικαστική Διαμεσολάβηση με απώτερο σκοπό την αποφυγή της δικαστικής επίλυσης της διαφοράς, ρύθμιση η οποία δεν αποτελούσε περιεχόμενο της προγενέστερης Οδηγίας 2000/35/ΕΚ.
Τέλος, η νέα Οδηγία εισάγει μέτρα καταπολέμησης τυχόν όρων καταχρηστικότητας, οι οποίοι, σύμφωνα με το άρθρο 7 της παρούσας, δε θα λαμβάνονται υπόψη, δε θα έχουν εκτελεστό χαρακτήρα ούτε θα γεννούν αξίωση αποζημίωσης εάν έχουν κατάφωρο καταχρηστικό χαρακτήρα για τους πιστωτές.
Μετά τη πρόσφατη εναρμόνιση του Εθνικού μας δικαίου με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία αναμένεται με ενδιαφέρον πάντως, η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων που θα διαμορφωθεί επί του ζητήματος των καθυστερήσεων πληρωμών ειδικά στις σχέσεις μεταξύ Δημοσίων Φορέων (και δη των νοσοκομείων) και Επιχειρήσεων.
Δημοσιεύτηκε στο Health Daily την Παρασκευή 11 Ιουλίου 2014
