Του Γιώργου Σκάμπουλου, Associate LL.M.
Τα νέα τρόφιμα έχουν εδραιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότερο στις διατροφικές επιλογές των καταναλωτών παγκοσμίως. Δεδομένου ότι η εξάπλωση τους δεν είναι ένα πραγματικό γεγονός που μπορεί να αγνοηθεί, ο ενωσιακός αλλά και ο Αμερικανός νομοθέτης έχουν θεσπίσει ένα σύγχρονο πλαίσιο, το οποίο καλείται να ρυθμίσει αυθεντικά τα ανακύπτοντα ζητήματα. Οι ρυθμίσεις των δύο υπερεθνικών εννόμων τάξεων, αν και πανομοιότυπες σε αρκετά ζητήματα, εμφανίζουν, ωστόσο και κάποιες αξιοσημείωτες διαφορές.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου ισχύουν οι ρυθμίσεις του Κανονισμού 2015/2283 η διαδικασία έγκρισης των νέων τροφίμων, διενεργείται σε κεντρικό επίπεδο, ενώ τα επιμέρους Κράτη-Μέλη διαθέτουν μόνο υποστηρικτικές και κυρωτικές αρμοδιότητες για την τήρηση του συνολικού νομοθετικού πλαισίου. Κομβικό ρόλο παίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία και συνεπικουρείται από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Αντίθετα, στην αμερικανική έννομη τάξη δεν υφίσταται κάποιο ειδικό νομοθέτημα, καθώς οι δεσμευτικοί κανόνες έχουν διαμορφωθεί από το αρμόδιο όργανο αξιολόγησης, το οποίο είναι ο Food and Drugs Administration (FDA).
Σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό ΕΕ 2015/2283, τα νέα τρόφιμα, ανεξαρτήτως των συστατικών που περιέχουν αλλά και των μεθόδων παραγωγής που έχουν χρησιμοποιηθεί αντιμετωπίζονται ενιαία και διέρχονται μιας διαδικασίας έγκρισης, η οποία προϋποθέτει αίτηση της ενδιαφερόμενης εταιρείας. Οι Ευρωπαϊκές Αρχές ελέγχουν την πληρότητα και βασιμότητα της αίτησης και αναλόγως τροποποιούν τον ενωσιακό κατάλογο των νέων τροφίμων, όργανο το οποίο περιλαμβάνει τόσο τα εγκριθέντα όσο και τα απορριφθέντα νέα τρόφιμα. Στην αμερικανική έννομη τάξη, αντίθετα, κάθε νέο και άγνωστο συστατικό τροφίμων απευθείας υπάγεται από τον FDA είτε στην κατηγορία του πρόσθετου τροφίμων είτε στην κατηγορία του γενικά αναγνωρισμένου ως ασφαλούς, διάκριση η οποία αγνοείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου ισχύει η ενιαία αντιμετώπιση. Για τα μεν πρόσθετα τροφίμων υφίσταται εγκριτική διαδικασία, η οποία είτε επιτρέπει είτε απαγορεύει τη διάθεση των νέων τροφίμων στην αμερικανική αγορά, ενώ για τα δε γενικά αναγνωρισμένα ακολουθείται μια διαδικασία κοινοποίησης με γνώμονα τα ισχύοντα επιστημονικά στοιχεία ασφάλειας και ποιότητας. Καθίσταται σαφές ότι αν το προϊόν έχει ήδη κυκλοφορήσει στην Ευρώπη, υφίσταται μια ισχυρή ένδειξη ασφάλειας και ποιότητας.
Διαδικασία κοινοποίησης, ωστόσο υφίσταται και εντός της ΕΕ αναφορικά με τα παραδοσιακά τρόφιμα τρίτων χωρών που λογίζονται ως νέα τρόφιμα στην Ένωση μόνο όταν προέρχονται από την πρωτογενή παραγωγή. Για αυτά τα τρόφιμα, ακολουθείται μια απλούστερη διαδικασία κοινοποίησης, η οποία ωστόσο αν δεν ευοδωθεί θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος φορέας να ακολουθήσει την εγκριτική διαδικασία.
Συμπερασματικά, αν και οι δύο έννομες τάξεις εμφανίζουν κάποιες ομοιότητες (εγκριτική διαδικασία, καθεστώς κοινοποίησης) η ευρωπαϊκή ρύθμιση φαίνεται πληρέστερη καθώς αφενός περιλαμβάνει στα νέα τρόφιμα και τα τρόφιμα που έχουν προέλθει από νέες μεθόδους παραγωγής, κάτι που δε συμβαίνει στην αμερικάνικη έννομη τάξη και αφετέρου ο Κανονισμός 2015/2283 έχει προωθήσει μια κατά το δυνατόν ενιαία αντιμετώπιση των νέων τροφίμων που παράγονται εντός της ΕΕ.
