Του Αινεία Σπηλιώτη,
Στις 11 Νοεμβρίου 2022 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Νόμος 4990, ο οποίος αποτελεί ενσωμάτωση της Οδηγίας 1937/2019 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του Ενωσιακού Δικαίου.
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
ΑΦΟΡΑ τόσο τον Δημόσιο όσο και των Ιδιωτικό τομέα ενώ το καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής του μεταξύ άλλων είναι παραβιάσεις ενωσιακού δικαίου των δημόσιων συμβάσεων, της ασφάλειας και της συμμόρφωσης των προϊόντων, της ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών, καθώς και της υγείας και της καλής μεταχείρισης των ζώων, της δημόσιας υγείας, της προστασίας των καταναλωτών, της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και της ασφάλειας των συστημάτων δικτύου και πληροφοριών κλπ. ΔΕΝ ΑΦΟΡΑ την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις που άπτονται ζητημάτων άμυνας ή ασφάλειας.
ΠΡΟΣΩΠΑ που αφορά
Δημόσιοι υπάλληλοι, εργαζόμενοι στον Ιδιωτικό Τομέα είτε μισθωτοί (full-time/part-time) είτε εργαζόμενοι με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών, μετόχους, πρόσωπα που ανήκουν στο διοικητικό, διαχειριστικό ή εποπτικό όργανο μιας επιχείρησης καθώς και εθελοντές.
Δημόσιος Τομέας
Οι φορείς του δημόσιου τομέα που απασχολούν από πενήντα (50) υπαλλήλους και άνω, υποχρεούνται να ορίσουν Υπεύθυνο Παραλαβής και Παρακολούθησης Αναφορών (Υ.Π.Π.Α.) σχετικά με παραβιάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος και οφείλουν να συμμορφωθούν με την υποχρέωση θέσπισης εσωτερικού διαύλου αναφοράς, εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Στους φορείς του δημόσιου τομέα που απασχολούν έως σαράντα εννέα (49) υπαλλήλους, αρμοδιότητες Υ.Π.Π.Α. ασκεί ο Σύμβουλος Ακεραιότητας του άρθρου 23 του ν. 4795/2021 (Α` 62) ή ο Υ.Π.Π.Α. του εποπτεύοντος Υπουργείου, εφόσον δεν έχει συσταθεί θέση Συμβούλου Ακεραιότητας.
Ιδιωτικός Τομέας
Οι φορείς του ιδιωτικού τομέα που απασχολούν ταυτόχρονα πενήντα (50) ή περισσότερους εργαζομένους, ανεξάρτητα από τη φύση των δραστηριοτήτων τους και τη διάρκεια της απασχόλησης εκάστου των εργαζομένων εντός του έτους, ορίζουν Υ.Π.Π.Α. σχετικά με παραβιάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Νόμου. Οι φορείς του ιδιωτικού τομέα που απασχολούν λιγότερους από πενήντα (50) εργαζομένους δύνανται να ορίζουν Υ.Π.Π.Α. Στις περιπτώσεις στις οποίες δεν υπάρχει Υ.Π.Π.Α., η αναφορά μπορεί να υποβληθεί στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.). Οι φορείς ιδιωτικού τομέα με πενήντα (50) έως διακόσιους σαράντα εννέα (249) εργαζομένους δύνανται να κάνουν χρήση κοινών Υ.Π.Π.Α. για την παραλαβή αναφορών. Οι εν λόγω φορείς οφείλουν να συμμορφωθούν με την υποχρέωση θέσπισης εσωτερικού διαύλου αναφοράς, έως τη 17η Δεκεμβρίου 2023 και να ενημερώσουν σχετικά, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη συμμόρφωση, την Επιθεώρηση Εργασίας. Επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα με περισσότερους από διακόσιους σαράντα εννέα (249) εργαζομένους οφείλουν να συμμορφωθούν με την υποχρέωση θέσπισης εσωτερικού διαύλου αναφοράς, εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος και να ενημερώσουν σχετικά, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη συμμόρφωση, την Επιθεώρηση Εργασίας Ο Υ.Π.Π.Α. μπορεί να είναι είτε εργαζόμενος του φορέα ιδιωτικού τομέα είτε τρίτο πρόσωπο, το οποίο συμμορφώνεται με τις επιταγές του Νόμου. Και στις δύο περιπτώσεις, αναφέρεται απευθείας στο ανώτατο διοικητικό όργανο του φορέα.
